بورس انرژی

آشنایی با بورس انرژی

این شرکت براساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب سال ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی تاسیس شد. ایده اولیه تاسیس این شرکت، برای انجام معاملات نفت میان وزارتخانههای نفت و اقتصاد بود و معاملات فرآوردههای نفتی و پتروشیمی در سال ۱۳۸۶ در بازار سرمایه آغاز شد. همچنین لزوم راهاندازی بورس برق نیز با توجه به وجود زیرساختها در صنعت برق کشور احساس میشد. به این ترتیب، شورای عالی بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۹۰، اقدام به راهاندازی بورس نفت و برق کرد.

سرانجام شرکت بورس انرژی در سال ۱۳۹۱ در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری به ثبت رسید. بازار بورس انرژی ایران، متشکل از وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، وزارت نیرو و شرکتهای صنعت انرژی مانند شرکت مدیریت منابع آب ایران و شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این بورس میتوانید به سایت شرکت بورس انرژی به آدرس
https://iee.ir/ مراجعه کنید.

انواع بازار بورس انرژی
بورس انرژی، دارای سه بازار** فیزیکی، مشتقه و فرعی** است که هر کدام از این بازارها کارکرد منحصربهفرد خود را در ماموریتهای بورس انرژی ایران دارند. همچنین این سه بازار دارای ۲ رینگ داخلی و بینالمللی هستند. برای مشاهده این بازارها میتوانید به سایت بورس انرژی مراجعه کنید. این بازارها شامل «بازار فیزیکی»، «بازار مشتقه» و «بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله» هستند.همه حامل های انرژی، در صورتی که سابقه فعالیت قابل عرضه در بازار کالا های مورد پذیرش را داشته باشند، کشف عادلانه قیمت در مورد آنها انجام شده و امکان معامله در این بازار برایشان فراهم خواهد شد. مشروط به این که مشمول عدم محدودیتهای قیمتگذاری انحصاری و قانونی باشند.

کالاهای قابل معامله در بورس انرژی
سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، کالاهای قابل معامله در بورس انرژی را به شرح زیر تصویب کرده است:

انواع سوخت جت
هیدروژن
اشکال مختلف نفت خام
گازهای طبیعی
تمامی میعانات گازی
انواع مختلف نفت سفید
نفت کوره و مازوت
انواع مختلف گازوئیل
انواع بنزین
گاز مایع
قطران
کلیه حلال ها
متانول
اتانول
آیزوفید ها
اکستراکت
انواع برش های سنگین و سبک
انواع لایت اند (Light End)

بازار برق
آنچنان که از نام بازار برق پیداست، معاملهگران در این بازار به خرید و فروش برق میپردازند. برق در بورس انرژی ایران در اشکال فیزیکی و مشتقه معامله میشود و این دادوستد در بازارهای مختلفی چون مصرفکنندگان بزرگ، عمدهفروشی برق، برق سبز و... صورت میپذیرد.

خریداران بازار فیزیکی برق، مصرفکنندگان بزرگ برق بالای پنج مگاوات و شرکتهای خردهفروشیاند و در آیندهای نزدیک مصرفکنندگان زیر پنج مگاوات هم به آنان میپیوندند. فروشندگان این بازار نیز نیروگاههای دارای قابلیت عرضه در بازار برق بورس انرژی ایراناند.

در بازار عمده فروشی برق شرکتهای توزیع و خردهفروش بهعنوان خریدار و نیروگاه­ها نیز بهعنوان فروشنده از جمله بازیگران این بازار هستند. خریداران سلف نیز مصرف­کنندگان بزرگ برق و شرکتهای خردهفروشیاند و فروشندگان آن، نیروگاههای دارای قابلیت عرضه در بازار برق بورس انرژی ایران هستند.



نحوه دریافت کد معاملات انرژی

فعالان بورس انرژی اعم از خریداران و فروشندگان باید قبل از انجام معاملات در بورس کد معاملاتی اخذ کنند، لذا فرآیند دریافت کد معاملاتی انرژی به شرح ذیل خواهد بود :
1- ابتدا فرد باید این 3 فرم اطلاعاتی را آماده و تکمیل نماید:
تشخیص هویت مشتریان حقوقی
برگهی درخواست کد مشتریان حقوقی
اطلاعیه ریسک ( این برگه مخصوص مشتریانی است که در بازار مشتقه فعالیت می کنند، لذا فقط فعالان بازار برق بورس انرژی باید این فرم را پر کنند)
2-در مرحله بعد متقاضی باید این اطلاعات را برای کارگزاری آماده و ارسال کند:
اساسنامه، شناسه ملی، شرکتنامه، آگهی روزنامه رسمی در خصوص تأسیس و آخرین تغییرات آن، پروانه بهره برداری، اطلاعیه آخرین تغییرات مدیران صاحبین امضای مجاز، ترکیب سهامداران، مالکین یا شرکای بالای ده درصد، موسسین، اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل، بازرسین، حسابداران و نشانی محل سکوت آنها
3- متقاضی در مرحله آخر باید نسبت به تحویل اصل و یا کپی برابر اصل مدارک شناسایی و هویتی زیر اقدام نماید:
مدارک شناسایی صاحبان امضای مجاز و اعضای هیأت مدیره شامل شناسنامه، کارت ملی و تمامی صفحات مدارک مذکور
قبل از حضور در معاملات بورس انرژی، مشتریان باید نسبت به اخذ کد بورسی برای ورود به این بازار اقدام نمایید . برای انجام این کار، می توانید باواحد انرژی کارگزاری اقتصاد بیدار تماس بگیرید 02142029000 و02191078132****

تنها افرادی میتوانند در بازار بورس انرژی فعالیت کنند که شرایط تعیین شده برای فعالیت در این بازار را داشته باشند. اشخاص حقیقی و حقوقی دارای پروانه بهره برداری مرتبط، مجاز به انجام معاملات در بازار فیزیکی هستند. اما افرادی که متقاضی فعالیت در حوزه برق باشند، ابتدا باید به مدیریت شبکه مراجعه کرده و معرفینامه دریافت کنند.
کد بورس حوزه برق و حوزه فیزیکی متفاوت از هم هستند .

نحوه معامله در بورس انرژی

پس از ارسال کد معاملاتی برای مشتری، فرد میتواند اقدام به معامله در بازار بورس انرژی نماید. برای معاملات، مشتریان موظفند قبل از شروع به کار در تالارهای بورس انرژی، سفارش خرید خود را از طریق پر کردن فرم های مخصوص خرید یا فروش به کارگزاری ارسال نمایند.
بورس انرژی دارای سه بازار؛ فیزیکی، مشتقه و فرعی است که در بازار فیزیکی، کالاهای پذیرفته شده در بورس و در بازار مشتقه، اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده و در بازار فرعی، کالاهای تک محموله‏ای و خارج از گونه معامله میشوند.
همچنین بازار فیزیکی شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حاملهای انرژی است. بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله و تابلوی سوم بورس انرژی به بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله تخصیص یافته که در آن صندوقهای سرمایه گذاری پروژهها و گواهی ظرفیت ارائه میشود.


ساعت کاری بورس انرژی
ساعت کاری معاملات بازار در رینگ داخلی و بین الملل بازار فیزیکی؛ از ساعت 9:30 صبح شروع و در ساعت 16:30 هر روز معاملاتی پایان خواهد یافت.
ساعت کاری معاملات جهت فعالیت در بازار مشتقه، برای اوراق سلف موازی استاندارد برق، از ساعت 8:30 صبح هر روز شروع میشود و در ساعت 12:30 ظهر همان روز نیز پایان خواهد یافت.
در بازار برق شروع کار از ساعت 9:30 دقیقه صبح هر روز شروع خواهد شد و تا ساعت 12 ظهر همان روز نیز پایان می یابد.


مشاهده روند و تابلو معاملات انرژی


برای مشاهده تابلوی بورس انرژی به سایت iee.ir مراجعه کنید. در سایت بورس انرژی امکان مشاهده اطلاعیه عرضیه محصولات و وضعیت بازار وجود دارد.

به روز شده در: 17/01/2025